HomeActueelNieuwsArtikel
Nieuws

Verhoging van de stikstofefficiëntie

Stikstof is een element dat in groten getale aanwezig is op aarde. Ongeveer 78% van de lucht bestaat uit stikstof. Via stikstofbindende bacteriën of via de productie van kunstmest komt het de landbouw binnen. In de bodem komt stikstof in veel verschillende vormen voor:

  • Reactief, zoals ammoniak (NH3)
  • Stikstofoxiden (NO, NO2, NOx)
  • Nitraat (NO3-)
  • Ammonium (NH4+)
  • Lachgas (N2O)
  • Organisch gebonden stikstof (dat in organisch materiaal zit in de vorm van eiwitten en aminozuren)

Bacteriën en stikstof

Bacteriën spelen een grote rol in de stikstofkringloop. Rottingsbacteriën zetten zonder zuurstof organische stikstofverbindingen om in anorganisch ammoniak. Ammoniak wordt in de bodem, afhankelijk van de hoeveelheid vocht en temperatuur, omgezet in ammonium. Ammonium kan worden gebonden aan het negatieve klei-humuscomplex.

Stikstof in de bodem

Nitriet- en nitraatbacteriën zetten ammonium, in aanwezigheid van zuurstof, om in nitriet en nitraat. Nitraat wordt niet gebonden aan het klei-humuscomplex en spoelt makkelijk uit naar het grondwater. Nitraat wordt onder zuurstofloze omstandigheden omzet in lachgas (N2O), dat zo de bodem weer verlaat en het systeem uitgaat. Vooral op kleigronden in de winter met veel neerslag en wateroverlast, verlaat stikstof zich in de vorm van lachgas. Op zandgronden is vaak voldoende zuurstof in de bodem aanwezig en is grotere kans op uitspoeling van nitraat.

4 J’s

Naast het feit dat verlies van stikstof nadelig is voor de natuur, is het ook nadelig voor de portemonnee. Des te efficiënter er met stikstof wordt omgegaan, des te beter voor iedereen. Wanneer je dit voorjaar start met het strooien van kunstmest, denk dan aan de 4 J’s:

  1. Juiste product
  2. Juiste plaats
  3. Juiste tijdstip
  4. Juiste hoeveelheid

Gewasgroei

Deze 4 J’s gelden niet alleen voor kunstmest, maar ook voor de toepassing van organisch mest. Besef dat wanneer er geen gewas staat dat stikstof op kan nemen, dit het systeem zal verlaten. Daarnaast is het belangrijk dat de overige elementen die nodig zijn voor gewasgroei aanwezig zijn in de bodem of dat je die via bladmeststoffen geeft. Op deze manier kan het gewas goed groeien en zo optimaal mogelijk gebruik maken van stikstof.

Regeneratieve landbouw

In de regeneratieve landbouw wordt veel aandacht besteed aan de stikstofefficiëntie. Een belangrijk aspect is het groen houden van de bodem (groenbemesters en onderzaai), waardoor stikstof niet uitspoelt én zorgen dat organisch materiaal niet gaat rotten. Bij mest en gewasresten past men het inkuilingsprincipe toe, waardoor gewasresten minder snel afgebroken worden tot nitraat. Via het Plattelandsontwikkelingsprogramma (POP3) in samenwerking met Mts. Klompe – Van der Linde en melkveehouderij Verbree gaan we hier dieper op in. Via de studieclub, die dit jaar van start gaat, gaan in een klein verband kijken hoe we dit op meerdere bedrijven kunnen toepassen.